PENGUATKUASAAN PERINTAH MAHKAMAH : SOLUSI BAPA CULAS NAFKAH ANAK

Setiap perhubungan dalam institusi kekeluargaan akan melibatkan tanggungjawab dan hak.

Begitu juga tanggungjawab seorang bapa terhadap anak-anak, antaranya adalah memberi nafkah kepada anak-anak manakala anak-anak pula berhak mendapat nafkah yang sepatutnya dari bapa kandungnya.

Nafkah dari segi bahasa ialah mengeluarkan pembiayaan belanja seseorang terhadap ahli keluarganya. Manakala dari segi syarak ialah makanan, pakaian, tempat tinggal dan selainnya.

Islam mewajibkan nafkah anak dan nafkah isteri kepada lelaki yang bergelar bapa atau suami berdasarkan dalil pensyariatan dalam surah an-Nisa ayat 34:

Maksudnya: “laki-laki (suami) itu pelindung bagi perempuan (isteri), kerana Allah telah melebihkan sebahagian mereka (laki-laki) atas sebahgian yang lain (perempuan), dan kerana mereka (laki-laki) telah memberikan nafkah dan hartanya.”

Berdasarkan kepada Bahagian VI, Nafkah Isteri,Anak Dan Lain-lain Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003 pula, adalah menjadi kewajipan seseorang lelaki menanggung nafkah anaknya, sama ada anak itu berada dalam jagaannya atau dalam jagaan seseorang lain, sama ada dengan mengadakan bagi mereka tempat tinggal, pakaian, makanan, perubatan dan pelajaran sebagaimana yang munasabah memandang kepada kemampuan dan taraf kehidupannya atau dengan membayar kosnya.

Hal ini jelas menunjukkan nafkah anak adalah di bawah tanggungjawab bapa melainkan bapa kepada anak tersebut telah meninggal dunia atau hilang keupayaan, maka tanggungan membayar nafkah berpindah mengikut susunan tertib wali.

Nafkah ini bukanlah bertujuan untuk bermewah-mewah tetapi cukup sekadar memenuhi keperluan harian bagi kelangsungan hidup anak-anak.

Pada kebiasaannya, jika seseorang suami atau bapa telah memenuhi perbelanjaan keperluan harian anak-anak, si isteri atau ibu kepada anak-anak tersebut tidak mendesak untuk diberikan kemewahan melebihi daripada kemampuan seorang suami atau bapa.

Berbanding dengan suami atau bapa yang sengaja cuai menjalankan tanggungjawab mereka terhadap perbelanjaan anak-anak, maka perbalahan akan sentiasa berlaku dalam rumah tangga sehingga menyebabkan emosi dan pembelajaran anak-anak terganggu.

Sekiranya kecuaian nafkah anak ini masih berlaku, penyelesaian boleh diambil menerusi jalan perundangan di Mahkamah Syariah seluruh Malaysia khususnya di Negeri Selangor yang telah menyediakan beberapa solusi bagi memberikan pengajaran kepada seorang suami atau bapa yang telah cuai atau culas dalam menyediakan nafkah anak-anak.

Antaranya adalah pelaksanaan potongan gaji suami atau bapa melalui perintah tahanan pendapatan tenaga di bawah Akta Perempuan Bersuami dan Anak-Anak (Penguatkuasaan Nafkah) 1968, bagi tujuan pembayaran nafkah semasa atau tunggakan nafkah anak.

Potongan gaji ini adalah solusi terbaik bagi menjamin hak nafkah anak-anak tersebut dibayar pada setiap bulan tanpa gagal.

Seterusnya, pelaksanaan penguatkuasaan perintah nafkah dengan cara penyitaan dan penjualan bagi apa-apa harta di bawah peruntukan seksyen 148 dan 160 Enakmen Tatacara Mal Mahkamah Syariah (Negeri Selangor) 2003.

Dalam hal ini, sekiranya si isteri atau ibu kepada anak-anak tersebut tahu berkenaan harta yang dimiliki oleh suami atau bapa, maka prosedur sita dan jual harta suami atau bapa bagi tujuan pembayaran nafkah anak ini boleh dilaksanakan di Mahkamah Syariah.

Selain itu, pelaksanaan prosiding hiwalah juga merupakan salah satu solusi terkini bagi suami atau bapa yang culas membayar nafkah anak. Prosiding hiwalah merupakan suatu prosiding penahanan hutang yang kena dibayar oleh mana-mana orang lain yang berhutang (garnishee atau muhal ‘alaih) kepada penghutang penghakiman.

Mahkamah boleh memerintahkan supaya garnishee ini membayar kepada pemiutang penghakiman amaun apa-apa hutang yang kena dibayar kepada penghutang penghakiman daripada garnishee atau menahan harta alih penghutang penghakiman itu yang berada dalam milikan atau kawalan pihak ketiga.

Mahkamah juga boleh memerintahkan supaya muhal ‘alaih menghantarserahkan apa-apa harta dalam tangannya kepada bailif sebagaimana yang tertakluk di bawah seksyen 161 Enakmen Tatacara Mal Mahkamah Syariah (Negeri Selangor) 2003.

Sebagai contoh suami atau bapa mempunyai wang simpanan di dalam bank. Maka pihak bank yang menyimpan wang suami atau bapa ini merupakan garnishee atau muhal ‘alaih yang boleh diperintahkan untuk menyekat atau membayar harta yang berada di dalam akaun bank suami atau bapa untuk dibayar kepada pemiutang penghakiman.

Manakala solusi terakhir bagi suami yang culas dalam memberi nafkah kepada anak-anak ini adalah dengan perintah pengkomitan atau dalam erti kata lain perintah pemenjaraan di bawah seksyen 151 Enakmen Tatacara Mal Mahkamah Syariah (Negeri Selangor) 2003.

Pemenjaraan ini adalah bertujuan memberi pengajaran kepada si suami atau bapa yang enggan mematuhi perintah Mahkamah agar tidak memandang remeh tanggungjawab sebagai seorang bapa lebih-lebih lagi dalam isu berkaitan dengan nafkah anak.

Bagi membantu menyelesaikan masalah suami atau bapa yang culas membayar nafkah ini, pihak yang memerlukan bantuan boleh mendapatkan nasihat guaman daripada mana-mana agensi kerajaan yang berkaitan seperti Bahagian Sokongan Keluarga Seksyen Negeri, Jabatan Bantuan Guaman, dan mana-mana peguam syarie yang bertauliah.

Peruntukan undang-undang merupakan jalan penyelesaian yang terbaik kepada isu bapa culas membayar nafkah anak.

Walau bagaimanapun, bagi menjamin kebahagiaan sebuah keluarga, suami atau bapa itu sendiri hendaklah bertanggungjawab dalam memenuhi keperluan nafkah anak-anak.